ผื่นแพ้แสงจากพืช (Phytophotodermatitis)

ผื่นแพ้แสงจากพืช รอยดำแพ้แสงจากพืช (Phytophotodermatitis)

ผื่นแพ้แสงจากพืช คืออะไร

โรคผื่นแพ้แสงจากพืช หรือรอยดำที่เกิดจากผิวแพ้แสงร่วมกับพืชบางชนิด (Phytophotodermatitis) คือภาวะที่ผิวไปสัมผัสกับสารที่กระตุ้นให้เกิดการแพ้แสงแดด โดยสารในที่นี้คือสารกลุ่ม Psoralens ซึ่งพบได้ในพืชหลายชนิด เช่น มะกรูด มะนาว ผักชีฝรั่ง แครอท และคื่นช่าย เมื่อคนไข้สัมผัสสารกลุ่มนี้แล้วไปโดนแสงแดด จะเกิดผื่นดำขึ้นใน 2-7 วัน โดยที่มักไม่มีอาการคันหรือแสบนำมาก่อน

คนไข้ในกลุ่มที่เป็นผื่นแพ้แสงจากพืช มักจะมาด้วยประวัติว่าตำส้มตำ บีบมะนาวระหว่างทำอาหาร หรือโดนน้ำมะกรูดสัมผัสที่ผิวหนัง จากนั้นออกไปเที่ยวข้างนอก หรือไปโดนแดด แล้วก็มีรอยดำเกิดขึ้นที่มือข้างที่ใช้บีบมะนาว หรือบริเวณอื่นที่ถูกน้ำมะกรูด มะนาว กระเด็นไปโดน

อาการของโรคผื่นแพ้แสงจากพืช 

โดยส่วนใหญ่โรคผื่นแพ้แสงจากพืชมักจะมาด้วยเป็นผื่นรอยดำที่ผิวหนัง ร่วมกับประวัติสัมผัสพืชในกลุ่มที่ทำให้เกิดผื่นแพ้แสง โดยที่ไม่มีอาการแดงหรือคัน นำมาก่อน ยกเว้นในบางกรณีที่มีการแพ้มาก อาจจะมีผื่นแดงคันร่วมด้วยได้ โดยมีรายละเอียดของอาการที่สามารถพบได้ ดังนี้

• มีประวัติสัมผัสพืชในกลุ่มที่ทำให้เกิดผื่นแพ้แสง เช่น มะกรูด มะนาว ผักชีฝรั่ง แครอท และคื่นช่าย ทั้งในระหว่างทำอาหาร รับประทานอาหาร หรือสัมผัสในกิจกรรมอื่นๆ หลังจากนั้นออกไปข้างนอกทำให้โดนแสงแดด
• ผื่นที่เกิดขึ้นอาจจะมีอาการผิวหนังอักเสบนำมาก่อนได้ เช่น เป็นผื่นแดง คัน มีตุ่มน้ำใสพุพอง แสบ หรือไม่มีอาการนำมาก่อนก็ได้ (โดยส่วนใหญ่มักไม่ค่อยมีอาการนำมาก่อน)
• จา่กนั้นจะเกิดผื่นเป็นรอยดำ เห็นเป็นจุดดำหรือปื้นดำ บริเวณผิวหนังที่สัมผัสกับพืชที่ทำให้เกิดผื่นแพ้แสง หรือเศษน้ำที่กระเด็นมาโดน เช่น น้ำมะกรูด น้ำมะนาว เป็นต้น
• บริเวณที่พบบ่อยคือ มือ(โดยเฉพาะบริเวณหลังมือ) ข้อมือ ปลายแขน และในบางรายอาจพบบริเวณหน้าอกได้
• พบได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ แต่ส่วนใหญ่มักจะพบในคนที่ทำอาหาร

การวินิจฉัยโรคผื่นแพ้แสงจากพืช

โดยทั่วไปโรคผิวหนังชนิดนี้ สามารถวินิจฉัยได้จากการซักประวัติการสัมผัสพืชที่ทำให้เกิดผื่นแพ้แสงที่ผิวหนัง ร่วมกับการตรวจร่างกายเพื่อดูลักษณะของผื่น และบริเวณผิวหนังที่เกิดผื่น ในกรณีที่การซักประวัติหรือตรวจดูผื่นมีอาการไม่ชัดเจน หรือแพทย์สงสัยโรคอื่นร่วมด้วย แพทย์อาจทำการตรวจเลือดเพื่อหาภาวะผื่นแพ้แสงจากสาเหตุอื่นร่วมด้วยได้ เช่น โรคแพ้ภูมิตัวเอง หรือโรคพุ่มพวง (Cutaneous Lupus Erythematosus)

การรักษาโรคผื่นแพ้แสงจากพืช

โดยส่วนใหญ่โรคผื่นแพ้แสงจากพืชมักจะมาด้วยเป็นผื่นรอยดำที่ผิวหนัง โดยที่ไม่มีอาการแดงหรือคัน นำมาก่อน ยกเว้นในบางกรณีที่มีการแพ้มาก อาจจะมีผื่นแดงคันร่วมด้วยได้ การรักษาจึงต้องดูคนไข้เป็นรายไป โดยการรักษามีดังนี้

1. ถ้ามีอาการผิวหนังอักเสบ เป็นผื่นแดง คัน หรือตุ่มน้ำใส ให้รักษาด้วยการใช้ยากินและยาทาแก้แพ้ เพื่อลดการอักเสบและการแพ้ที่ผิวหนัง
2. ในกรณีที่มีเฉพาะรอยดำ ให้รักษาด้วยการใช้ยากินและยาทาลดการทำงานของเม็ดสี เพื่อช่วยลดรอยดำที่ผิวหนัง หรือใช้ยาทาที่ช่วยผลัดลอกเซลล์ของผิวหนัง
3. หลีกเลี่ยงแสงแดดและทาครีมกันแดดเป็นประจำทุกวัน เพราะแสงแดดจะทำให้ผิวหนังอักเสบ และมีผื่นดำมากขึ้น
4. ในกรณีที่ต้องทำอาหาร บีบมะนาว หรือสัมผัสพืชที่ทำให้เกิดพืชแพ้แสง หลังสัมผัสให้ทำการล้างมือและผิวหนังบริเวณที่สัมผัสให้สะอาด และไม่ควรรีบออกไปข้างนอกหรือโดนแสงแดดทันที

การป้องกัน ผื่นแพ้แสงจากพืช

• สำหรับคนที่ทำอาหาร หรือสัมผัสพืชที่ทำให้เกิดผื่นแพ้แสง เช่น บีบมะนาว ตำส้มตำ เอาน้ำมะกรูดมาสระผม หลังทำอาหารหรือสัมผัสพืชที่ทำให้เกิดผื่นแพ้แสงเสร็จ ควรล้างมือและผิวหนังบริเวณที่สัมผัสให้สะอาด และไม่ควรรีบออกไปข้างนอกหรือโดนแสงแดดทันที
• ในกรณีที่เป็นผื่นแล้ว ควรหลีกเลี่ยงแสงแดด สารที่ก่อให้เกิดการระคายเคือง และทาครีมกันแดดเป็นประจำทุกวัน
• หลีกเลี่ยงการซื้อครีมลอกผิวหรือครีมผิวขาวมาใช้เอง เพราะถ้าในครีมมีสารที่แรงเกินไป หรือมีสารที่ก่อให้เกิดการแพ้ อาจจะทำให้เกิดผื่นแพ้สัมผัสขึ้นบริเวณที่ทาได้ ซึ่งจะทำให้เกิดรอยแดงและรอยดำเพิ่มมากขึ้น

ผื่นแพ้แสงจากพืช รอยดำแพ้แสงจากพืช (Phytophotodermatitis)

ผู้แต่ง : นพ.ชินดนัย วิกรัยพัฒน์ และ พญ.ปัทมา ปาประโคน พบ.วท.ม.ตจวิทยา (ผิวหนัง)

(หมอชิน-หมอหลิว) แพทย์ผิวหนัง ประจำแอลซีคลินิก

เอกสารอ้างอิง

• www.uptodate.com
• ปรียา กุลละวณิชย์,ประวิตร พิศาลยบุตร. Dermatology 2020: พิมพ์ครั้งที่1. กรุงเทพฯ: โฮลิสติก ,2555
• อภิชาติ ศิวยาธร . โรคผิวหนังต้องรู้สำหรับเวชปฏิบัติทั่วไป . พิมพ์ครั้งที่ 5 .สำนักพิมพ์หมอชาวบ้าน
• https://med.mahidol.ac.th/poisoncenter/th/pois-cov/Plant

ฝากติดตามบทความดีๆเรื่อง โรคผิวหนัง ผมร่วง ผมบาง เล็บ สิว ฝ้า กระ ความงาม เลเซอร์ และการผ่าตัดเล็ก ได้ที่คอลัมน์บทความนะครับ

บทความที่เกี่ยวข้อง

1. หมอเตือนภัย ครีมผิวขาว ใช้แล้วผิวบาง รอยผิวแตกสีม่วงคล้ำ มีสารอันตราย
2. ตรวจภูมิแพ้อาหาร การตรวจแพ้อาหาร มีอะไรบ้าง แตกต่างกันยังไง
3. การตรวจหาสารก่อภูมิแพ้ เหมาะสำหรับ โรคภูมิแพ้ โรคผิวหนัง ลมพิษ ผื่นแพ้สัมผัส
4. โรคผื่นแพ้สัมผัส (Allergic Contact Dermatitis) คืออะไร รักษายังไงดีน่า
5. การตรวจหาสารก่อภูมิแพ้ที่ผิวหนังด้วย Patch Test
6. Food Intolerance Test ตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง 222 ชนิด (Food IgG)
7. ตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง (Food Intolerance Test) 222 ชนิด ตรวจอาหารอะไรได้บ้าง
8. แพ้นิกเกิล (Nickle) ควรหลีกเลี่ยงอะไรบ้าง โลหะ ของใช้ส่วนตัว อาหาร

บทความด้านโรคผิวหนังอักเสบ

1. โรคผิวหนังอักเสบ (Eczema) คืออะไร สาเหตุ อาการ และการรักษา
2. โรคผิวหนังอักเสบเรื้อรัง Lichen Simplex Chronicus คืออะไร อาการ การรักษา
3. โรคตุ่มน้ำใสที่มือ ผิวหนังอักเสบ (Dyshidrosis) คืออะไร รักษายังไงดี
4. โรคสะเก็ดเงิน คืออะไร สาเหตุ อาการ และการดูแลตัวเอง
5. โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังอักเสบ (Atopic Dermatitis)
6. โรคเซบเดิร์ม (Seborrheic Dermatitis) ผิวหนังอักเสบ ที่ร่องจมูก และหนังศีรษะ
7. โรคผื่นขุยกุหลาบ โรคกลีบกุหลาบ สาเหตุ อาการ และการรักษา

◆ บทความโดยผู้เชี่ยวชาญ ◆

• บทความด้านโรคผิวหนัง ผมร่วง ผมบาง เล็บ
• บทความด้านความงาม สิว ฝ้า กระ เลเซอร์ โบท็อก ฟิลเลอร์ ร้อยไหม และการปรับรูปหน้า
• บทความผ่าตัดเล็ก กำจัดไฝ กระเนื้อ ติ่งเนื้อ ก้อนที่ผิวหนัง แผลเป็นนูน และวัคซีน

---

ติดต่อเรา

ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

แอลซีคลินิกสาขาโคราช ตรงข้ามตลาดสวายเรียง จ.นครราชสีมา

โทร 044-263265 , 085-6566639 เปิด 09.00-19.00 น. (หยุดทุกวันศุกร์)

Line id : lcclinic-korat

—

แอลซีคลินิกสาขาประโคนชัย ซอยบขส.ประโคนชัย จ.บุรีรัมย์

โทร 044-163455 , 095-6026953 เปิด 09.00-19.00 น. (หยุดทุกวันศุกร์)

Line id : lcclinic

—-

Facebook : LC Clinic

Website : www.lcclinics.com

ผื่นแพ้แสงจากพืช รอยดำแพ้แสงจากพืช (Phytophotodermatitis)

รักษา โรคผิวหนัง เลเซอร์ ทรีทเมนท์ ความงาม ผ่าตัดเล็ก โคราช ประโคนชัย บุรีรัมย์ – LC Clinic